Ngày càng có nhiều người uống trà Atisô bởi vị
thơm ngon và công dụng bổ dưỡng của nó. Vậy loại cây này mang lại
những tác dụng kỳ diệu gì cho sức khoẻ?
Atisô được coi là “thần dược” đối với gan vì nó “làm sạch” các độc tố trong gan
Có tác dụng làm mát gan, giải nhiệt, thải độc tố, qua đó giảm Cholesterol xấu và cải thiện sức khỏe làn da. Trà Atisô có vị đậm đà đặc trưng khiến nhiều người tiêu dùng “nghiện”, dùng hàng ngày thay cho trà xanh, trà mạn. Trà Atisô được chế biến từ thân, rễ, hoa, lá cây Atisô (trồng nhiều tại vùng cao nguyên Đà lạt) – và lưu hành trên thị trường dưới dạng túi lọc (uống liền) và lá khô đóng bịch (để sắc lấy nước uống hoặc pha vào nước tắm để chăm sóc da).
Còn theo từ điển dược học, từ lâu nay, cây Atisô được biết đến
như là một cây thuốc lợi mật. Sử dụng Atisô và các chế phẩm từ Atisô
được coi là kinh điển trong “thực vật liệu pháp” nhằm kích thích và
tăng cường các chức năng tiêu hóa, bài tiết thải độc. Cây Atisô còn
non có thể luộc chín hay nấu canh ăn, những bộ phận thường được dùng
làm rau là cụm hoa. Hoa Atisô tươi có tác dụng bổ dưỡng, kích thích
tiêu hóa, lợi gan mật, trợ tim, lợi tiểu, thường dùng nấu canh (chú ý
không dùng nồi gang hoặc nồi nhôm - vì sẽ bị đắng, khó ăn). Đây là một
loại rau cao cấp, khi nấu chín rất dễ tiêu hóa, dùng trị đau gan,
giảm đau dạ dày, rất cần cho những người bị bệnh tiểu đường. Lá và
thân của Atisô được chỉ định dùng chữa thiểu năng gan, chống tăng
cholesterol…
Toàn bộ cây Atisô từ thân, lá, hoa, rễ đều có thể sử dụng làm trà
túi lọc được nhưng hoa và lá có các hoạt chất để chữa bệnh nhiều nhất.
Người ta thấy một số chất có trong lá non nhiều hơn lá già, trong
phiến lá nhiều hơn cuống lá, ở chóp nhiều hơn gốc lá - vì vậy tùy theo
từng nhu cầu sử dụng, người ta chọn lựa các bộ phận phác nhau trên
cây để chế biến thành các sản phẩm trà phù hợp và ngày càng đa dạng.
Chỉ tính riêng tại Lâm Đồng đã có hàng trăm cơ sở lớn nhỏ sản xuất các
loại trà Atisô với hàng ngàn lao động tham gia trực tiếp.
8 lợi ích của atisô với sức khỏe
Atisô có thể được chế biến thành các món ăn ngon và bổ dưỡng cho sức khỏe.
Bạn nên bổ sung atisô vào thực đơn hàng ngày của mình vì nó mang lại các lợi ích sau đây:
1. Chứa nhiều chất chống ôxy hóa: Kết quả
nghiên cứu của Bộ nông nghiệp Mỹ cho thấy, atisô chứa nhiều chất
chống ôxy hóa hơn các loại rau củ khác. Một số chất chống ôxy hóa có
trong atisô như quercertin (hợp chất chống ung thư, thúc đẩy sự hoạt
động của hệ miễn dịch), rutin (tăng cường sức chịu đựng và sức bền thành
mạch mao mạch, làm cho thành mạch dẻo và đàn hồi hơn, tăng tính thẩm
thấu, phòng ngừa nguy cơ giòn đứt, vỡ mạch), anthocyanins (hợp chất
hữu cơ thiên nhiên có khả năng giúp cơ thể chống tia tử ngoại, viêm
nhiễm và ung thư), cynarin (hợp chất có tác dụng lợi mật), luteolin
(hợp chất chống lão hóa não và viêm não), silymarin (chất chống ôxy
hóa mạnh).
2. Ngăn ngừa và điều trị bệnh ung thư: Một số thí nghiệm đối với
tinh chất được chiết xuất từ lá cây atisô cho thấy, atisô có thể
loại bỏ các tế bào không cần thiết (tế bào chết) ra khỏi mô mà không
ảnh hưởng tới các tế bào khác. Nó còn hạn chế sự nảy nở của tế bào
thành nhiều dạng ung thư khác nhau như ung thư tuyến tiền liệt, bệnh
bạch cầu và ung thư vú. Thí nghiệm ở nước Ý cho biết một chế độ ăn
uống giàu chất chống ôxy hóa có trong atisô sẽ làm giảm nguy cơ mắc
bệnh ung thư vú.
3. Điều tiết sự lưu thông của mật: Lá atisô chứa một loại chất
chống ôxy hóa được gọi là cynarin có tác dụng điều tiết dòng chảy của
mật trong hệ thống dẫn mật.
4. Tốt cho gan: Chất chống ôxy hóa cynarin và
silymarin có trong atisô rất có ích cho gan. Một số thí nghiệm cho
thấy chúng còn có tác dụng phục hồi chức năng của gan. Trước đây,
atisô thường được sử dụng trong khoảng thời gian dài như là thảo dược
thay thế cho thuốc trong việc điều trị một số bệnh về gan.
5. Cải thiện khả năng tiêu hóa: Atisô giúp cho
hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Chúng là thuốc lợi tiểu tự nhiên, hỗ
trợ chức năng tiêu hóa, cải thiện chức năng của túi mật và mang lại
nhiều lợi ích thiết thực đối với gan.
6. Điều trị chứng buồn nôn: Những tác dụng tích
cực của atisô đối với gan sẽ giúp cho việc điều trị chứng buồn nôn
một cách hiệu quả. Vì thế bạn nên sử dụng lá atisô nếu như có triệu
chứng buồn nôn.
7. Giảm cholesterol: Các thành phần hóa học có
trong lá của atisô có thể làm giảm lượng cholesterol bằng cách kiềm
chế HMG-CoA reductase ( hợp chất tổng hợp cholesterol). Chúng làm gia
tăng cholesterol tốt HDL (bảo vệ và chống lại cơn đau tim) và giảm
thiểu các cholesterol xấu LDL (tạo các mảng bám trên mạch máu, gây
đau tim và đột quỵ).
8. Lượng chất xơ cao: Một cây atisô lớn chứa ¼
lượng chất xơ cần thiết hàng ngày cho cơ thể. Một cây atisô cỡ vừa sẽ
cung cấp nhiều chất xơ hơn là 1 cốc mận khô.
Atisô- “thần dược” bệnh gan
Khi tới chơi nhà bạn bè, thỉnh thoảng bạn lại được mọi người
thiết đãi 1 tách trà atisô. Theo y học cổ truyền thì atisô là 1 vị
thuốc,với các bà nội trợ thì atisô là 1 loại thực phẩm rất ngon. Còn
với những người thích thưởng thức trà thì atisô là 1 loại trà có hương
vị nhẹ nhàng. Với nhiều tác dụng như vậy atisô được nhiều người biết
tới. Vậy bạn có biết về loài cây thân cỏ này không? Chúng ta cùng nhau
tìm hiểu về loài cây này và tác dụng của nó nha!
Atisô là loại cây thấp, cao khoảng 1-2 m, thân và lá có lông
trắng như bông. Lá mọc so le, phiến khía sâu, có gai. Cụm hoa hình
đầu,mầu tím nhạt. Lá bắc ngoài cuả cụm hoa dầy và nhọn. Phần gốc nạc
của lá bắc và đế hoa ăn được. Lá to, dài 1-1,2m, rộng 50cm. Mặt dưới
có nhiều lông hơn mặt trên. Cây được di thực và trồng nhiều ở Đà lạt,
Sa pa, Tam đảo
Hoa atisô có tác dụng bổ dưỡng, kích thích tiêu hóa, lợi gan mật,
trợ tim, lợi tiểu, thường dùng nấu canh. Khi nấu chú ý không dùng nồi
gang hoặc nồi nhôm vì hoa sẽ bị đắng, khó ăn.
Bộ phận của cây atisô được dùng làm rau ăn là cụm hoa bao gồm đế
mang hoa, các lông tơ, và các lá bắc (có phần gốc mềm mầu trắng bao
chung quanh). Trong 100g bông atisô, có chứa: 3 – 3,15 g protein,
0,1-0,3 g lipid, 11-15 g glucid (chủ yếu là inulase) và 82 g nước.
Cụm hoa được dùng trong chế độ ăn kiêng của người bệnh đái tháo
nhạt vì nó chỉ chứa lượng nhỏ tinh bột, phần Carbon Hydrat gồm phần lớn
là Inlin.
Ngoài ra còn có chứa các chất khoáng như mangan, phospho, sắt,
các vitamin: A , B1, B2, C, cung cấp 50-75 calori. Bông atisô khi nấu
chín có tác dụng bổ dưỡng tăng lực, kích thích tiêu hóa làm ngon miệng,
lợi gan mật, trợ tim, lợi tiểu, chống độc, tăng tiết sữa cho sản phụ
(khi hầm với chân giò).
Trong đông y, hoa atisô dùng trong các trường hợp đau gan, đau dạ
dày, ăn uống không tiêu, sản phụ ít sữa, tiểu đường thống phong, thấp
khớp, suy nhược cơ thể…
Lá atisô vị đắng, có tác dụng lợi tiểu và được dùng trong điều trị bệnh phù và thấp khớp.
Lá tươi hoặc khô sắc hoặc nấu thành cao chữa bệnh về Gan (gan
viêm mạn, da vàng), thận viêm cấp và mạn, sưng khớp xương. Thuốc có tác
dụng nhuận trường và lọc máu nhẹ đối với trẻ em.
Thân và rễ atisô thái mỏng, phơi khô, công dụng giống lá.
Atisô được dùng trị bệnh ở Châu Âu từ lâu như vị thuốc làm mát gan, nhuận trường, thông tiểu.
Atisô được coi là "thần dược" đối với bệnh gan vì nó làm sạch các
độc tố trong gan, bởi gan làm chức năng lọc thải chất độc nên dễ bị
nhiễm độc gan. Làn da của bạn cũng phụ thuộc vào chức năng gan khoẻ hay
yếu, tiêu hoá tốt hay không.
Vì vậy trà atisô sẽ cải thiện làn da của bạn rất nhiều. Nếu bạn
uống quen trà atisô bạn sẽ thấy vị của nó khá đậm đà dễ chịu và cũng
khá ngon. Atisô làm cho da mịn màng và trở nên tươi sáng hơn do nó có
tác dụng làm mát gan, giải nhiệt, thải độc tố, giúp da ít bị mụn và khô
ráp.
Tuy nhiên nếu bạn không thích uống trà thì có thế dùng nó như một
loại nước tắm chăm sóc da. Bạn có thể dùng toàn bộ lá tươi hoặc mua
loại trà đóng sẵn trong túi nhưng nếu dùng được lá tươi là tốt nhất.
Có thể khi dùng lần đầu bạn sẽ có phản ứng chưa quen với atisô
như đau bụng, da có thể hơi có biểu hiện khác nhưng sau vài ngày triệu
chứng đó sẽ biến mất. Atisô là một thảo dược khá được nhiều người biết
đến công dụng của nó, vậy tại sao bạn lại không tự chăm sóc làn da và
giúp gan khoẻ mạnh bằng thảo dược tự nhiên và an toàn này nhỉ?
Atisô có nhiều tác dụng như vậy sao chúng ta không thử cùng nhâm
nhi 1 tách trà atisô ấm trong không khí lạnh của mùa đông này hay nấu 1
bát canh hoa atisô nhỉ!
Uống nhiều Atisô có ảnh hưởng đến sức khỏe?
Tôi nghe những người lớn tuổi nói uống Atisô thay nước hàng ngày
sẽ rất tốt cho gan. Xin hỏi bác sĩ uống nhiều Atisô có bị ảnh hưởng gì
đến sức khỏe không? (Cẩm Tú - Bắc Giang)
Trả lời:
Từ thời xa xưa, ở Âu châu, Atisô đã được dùng để trị bệnh với tác
dụng mát gan, nhuận trường, thông tiểu. Những nghiên cứu gần đây cho
thấy:
- Rễ: chỉ làm nước uống thông tiểu chứ không tăng tiết mật.
- Hoa: chỉ làm rau ăn chứ không có tác dụng trị bệnh.
- Lá: có nhiều hoạt chất nhất, lá non nhiều hoạt chất gấp đôi lá già.
Những công trình nghiên cứu gần đây cho thấy Atisô có nhiều tác dụng, trong đó, có một số ảnh hưởng đến gan mật như sau:
- Tăng tiết mật và trị tiêu hóa trì trệ (đầy bụng, sình bụng, sôi bụng, chậm tiêu, táo bón).
- Giảm cholesterol máu (do Atisô ức chế gan sản xuất cholesterol nội sinh).
- Chống oxy hóa và giải độc gan (nhất là giải độc carbon tetraclorid ở gan).
- Thông tiểu: Lá và rễ Atisô đều có tác dụng thông tiểu, giúp đào thải urê máu và độc tố trong gan qua đường tiểu.
Vì những tác dụng trên nên trong dân gian truyền khẩu rằng uống
Atisô có tác dụng mát gan và giải độc gan. Ngoài ra vì Atisô là một
loại thảo dược, không độc, vì vậy mà nhiều người cho rằng càng uống
nhiều (lượng lớn) thì càng mau khỏi bệnh. Số khác thì cho rằng Atisô
là vị thuốc bổ, càng uống lâu dài, càng bổ nhiều.
Tuy Atisô không độc, nhưng Atisô có vị đắng, theo Đông y, tỳ vị
(dạ dày) thích vị ngọt chứ không thích vị đắng, vì vậy nếu dùng lâu
ngày hoặc dùng lượng lớn sẽ có thể làm tổn hại dạ dày.
Các nghiên cứu cho thấy rất hiếm gặp trường hợp dị ứng với Atisô,
tuy nhiên nếu tiếp xúc thường xuyên với Atisô đôi khi bị dị ứng. Đã có
trường hợp nhạy cảm chéo với chất chrysantheme, arnica và pyrethrum
(là những hoạt chất có trong Atisô).
Vì vậy dùng lượng lớn hoặc dùng thường xuyên là điều không nên.
Atisô tốt nhưng chớ lạm dụng
Từ lâu, Atisô được biết đến với công dụng là giúp giải nhiệt hiệu
quả. “Tiếng lành đồn xa”, mọi người thi nhau sử dụng mà không biết
rằng nếu lạm dụng, chúng cũng gây hại cho sức khỏe.
Vị ngọt thanh mát của thức uống khiến cơ thể trở nên mát mẻ, nhẹ
nhàng trong những ngày nắng nóng. Người này rỉ tai người kia dùng
atisô tốt cho sức khỏe, đặc biệt là làm mát gan, mật và tăng cường bài
tiết.
Coi chừng phản tác dụng
Một năm trở lại đây, gia đình chị Lê Thanh Dung (32 tuổi, Q. Cầu
Giấy, Hà Nội) sử dụng trà atisô như một thức uống hàng ngày thay nước
lọc. Thời gian đầu, chị Dung sử dụng atisô dạng túi lọc bán sẵn, sau
một chuyến đi Sapa du lịch, chị đã mua hoa atisô khô về dùng thấy thơm
hơn.
Từ đó, mỗi lần hết chị lại nhờ người quen gửi hoa atisô khô từ
Sapa xuống để dùng. Vào những ngày nóng, gia đình chị càng uống trà
atisô nhiều hơn. Sau này, chị chia sẻ: “Tôi biết đến công dụng của
atisô qua sách báo và người thân. Mọi người sử dụng rồi mách là tốt
cho sức khỏe, lại dễ uống, dễ pha chế nên tôi sử dụng thường xuyên.
Thế nhưng, lâu ngày tôi thấy mọi thành viên trong gia đình đều ăn uống
ít đi, thậm chí chán ăn. Khi ngưng sử dụng thì mọi chuyện lại trở lại
bình thường, ăn uống ngon miệng hơn”.
Thời gian gần đây, khuôn mặt của chị Phùng Thu Hạnh (40 tuổi, Q.
Hoàn Kiếm, Hà Nội) bỗng kém sắc. Da mặt không được mịn màng và sáng
như trước, trong người lúc nào cũng có cảm giác nóng. Nhiều bạn đồng
nghiệp khuyên chị Hạnh dùng atisô để mát gan, thanh lọc cơ thể thì làn
da sẽ được cải thiện. Nghe vậy, chị Hạnh cũng mua atisô về sử dụng.
“Thế nhưng, sau một thời gian dùng liên tục, mình thấy bụng lúc nào
cũng căng trướng rất khó chịu. Đến bữa cơm chẳng muốn động vào món gì
trong khi con mắt còn thèm”, chị Hạnh tâm sự.
Sau lần đó, chị Hạnh đi khám và nhận được lời khuyên tạm dừng dùng
atisô hoặc chỉ dùng với liều lượng nhất định. Vì quá lạm dụng atisô
nên chị mới bị trướng bụng, khó tiêu.
Đừng đổ vạ cho atisô
Lương y Vũ Quốc Trung, phòng khám đa khoa chùa Cảm ứng, Hà Nội cho
biết, atisô vừa là thực phẩm vừa là thuốc. Trong đó, hoa là bộ phận
có giá trị nhất. Người ta có thể dùng chúng để làm thức uống, hầm với
móng heo, nấu canh, súp… đều rất ngon và bổ dưỡng.
Nói về tác dụng của atisô, lương y Vũ Quốc Trung khẳng định atisô
rất bổ dưỡng, giúp tăng cường sinh lực, kích thích ăn ngon. Đặc biệt,
atisô rất tốt cho gan, mật, tăng bài tiết nước tiểu, chống độc, lợi
sữa, giảm cholesterol trong máu… Trong atisô có 3% là chất đạm,
0,1-0,3% chất béo, 11-15,5% chất bột… Ngoài ra, atisô cũng rất giàu
sắt, vitamin A, C, B1, B2… là những chất rất cần thiết cho sức khỏe.
Tuy nhiên, người sử dụng chỉ nên dùng atisô theo liều lượng, người
bình thường dùng không quá 10g atisô khô/ngày, người có bệnh thì có
thể dùng nhiều hơn một chút.
Lương y Quốc Trung cho biết ông chưa ghi nhận được ca cấp cứu nào
do ngộ độc atisô nhưng đã có không ít người lạm dụng thức uống này dẫn
đến phản tác dụng. Atisô cũng là một loại thuốc nên việc sử dụng cần
đúng liều lượng nếu không, sẽ gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường
tiêu hóa. Đây chính là nguyên nhân gây đầy hơi, trướng bụng nếu sử
dụng atisô quá nhiều. Việc sử dụng sản phẩm “làm mát” này không đúng
cũng khiến các cơ quan trên cơ thể, đặc biệt là gan, mật phải làm việc
nhiều nên vô tình lại gây hại chứ không có tác dụng trị bệnh.
“Bên cạnh đó, atisô còn có tính hàn nên không thích hợp với người
ăn uống khó tiêu hay gặp vấn đề về đường tiêu hóa”, lương y Quốc Trung
nói.
Vì vậy, không chỉ riêng với atisô mà với bất kỳ thảo dược nào cũng
thế, người bệnh và người muốn phòng bệnh cũng không nên tự ý sử dụng
theo lời đồn. Đừng quên là hoạt chất nào dù là thuốc cũng phải được
gan chuyển hóa hoàn chỉnh mới phát huy được tác dụng như mong muốn.
Nếu gan bị ảnh hưởng vì dùng quá liều thì dù uống thuốc tiên cũng
không có tác dụng
1. Giàu vitamin và chất khoáng
Một lượng Atiso trung bình đáp ứng 20% nhu cầu vitamin C của
cơ thể trong 1 ngày, cung cấp khoảng 60calo đồng thời giàu kali và
magiê nên rất tốt cho tim mạch.
Khả năng chống lại quá trình ôxy hoá của Atisô giúp cơ thể chống lại các bệnh tật.
2. Tốt cho hệ tiêu hoá
Gan yếu, hoạt động kém sẽ không kịp tiêu hoá lượng thức ăn
cơ thể đưa vào gây đau dạ dày, đầy bụng, đau bụng sau khi ăn và khó
tiêu, Atisô kích thích gan tiết mật giúp hệ tiêu hoá hoạt động tốt.
Nhiều nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra những tiến triển rõ rệt khi điều trị chứng khó tiêu bằng chiết xuất astisô.
3. Giảm cholesterol và bệnh tim
Astiso hạn chế cholesterol từ các chất béo cơ thể hấp thu,
gan không tiết đủ mật gây tăng cholesterol cho cơ thể nên những người
mắc các bệnh về gan thường có chỉ số cholesterol cao.
Astisô kích thích gan tiết mật nên giúp giảm cholesterol.
Nghiên cứu ở Đức đã chỉ ra rằng dùng chiết xuất Astisô trong thời gian
6 tuần giảm lượng cholesterol xấu LDL xuống còn hơn 22 %.
Astisiô ngừa việc hình thành những cholesterol mới ở vùng gan.
4. Giảm lượng đường máu
Gan tiết ra mật để tiêu hoá thực phẩm và chất béo cơ thể đưa
vào đồng thời giữ lượng đường dư dưới dạng glycogen rồi biến đổi lại
thành glucose cung cấp cho máu.
Đây là 1 hệ thống hoạt động hoàn hảo trong cơ thể. Tuy nhiên ở
một số người, gan làm việc liên tục tạo ra quá nhiều glucose mà máu
không cần tới, lượng glucose thừa này gây ra bệnh tiểu đường và các
vấn đề sức khoẻ khác.
Qua nghiên cứu trên động vật, các nhà nghiên cứu đã thấy rằng
trong Astiso có chứa chất có khả nặng ngăn chặn quá trình tạo ra quá
nhiều glucose trong gan.
5. Lựa chon Atisô đủ tiêu chuẩn
Chọn Astisô có lá màu xanh, không nên dùng những loại lá đã phơi khô hay lá héo.
Nên tỉa khoảng 2,5cm từ ngọn cây và cắt khoảng 0,6cm phía đầu lá vì phần dưới rất thô ráp và không ăn được.
Có thể dùng Astisô dưới hình thức hấp cách thuỷ hay đun trong nước sôi khoảng 30 phút để ăn hoặc uống.
0 comments:
Post a Comment